जिरेल जातीमा जलवायू परिवर्तनका असरवारे अध्ययन सुरु
विश्वका पर्वतीय देशहरुमा वातावरण तथा विकास सम्वन्धि अध्ययन अनुसन्धान गर्दै आएको एकिकृत अन्तराष्टिय पर्वतीय विकास केन्द्र (ईसिमोड) ले विश्व बैंकको सहयोगमा नेपाल जिरेल महासंघ संग समन्वय गरि जिरीका आदिवासी जिरेल जातीमा जलवायु परिवर्तनका कारण परेका असरहरु तथा उनिहरुले यसका विरुद्ध अवलम्वन गरेका अनुकुलनका उपायहरुका बारेमा खोजमुलक अध्ययन प्रारम्भ गरेको छ । विश्वमा रहेका आदिवासीमा जलवायु परिवर्तनका असरहरुको अध्ययन गर्ने विश्व बंैकको अवधारणा अनुरुप नेपालमा रहेका ६८ जनजाती मध्ये ईसिमोडले यस्तो कार्यक्रम जिरीको जिरेल र चितवनको चेपाङ जातिमा संचालन गर्न लागेको हो । जिरेलका सम्वन्धमा आगामी २ महिना सम्म जिरी स्थित जिरेलहरुको आदि थलो सिक्रीमा अध्यययन केन्द्रित रहने छ । सिक्रीमा रहेका २० घरधुरीलाई छनौट गरि सहभागीतमुलक एच्ब् तरिका अपनाई सुचना संकलन गरिने ईसिमोडका कार्यक्रम संयोजक डा. नानीराम सुवेदीले वताउनुभयो । घरधुरी सर्वेछनका अलवा ४,५ ओटा समुह बनाई छलफल गरिने तथा पुराना उमेर समुहका व्यक्तिहरुलाई प्रतिनिधिमुलक रुपमा छनौट गरि अन्तरर्वाता लिने कार्यक्रमको बनावट रहेको उहाँले बताउनुभयो । विविध तरिकाबाट संकलन भएका सुचनाहरुलाई अध्ययन गरि ईसिमोडले आगामी ६ महिना भित्र घटना अध्ययन (ऋबकभ क्तगमथ) बनाई विश्व बैंकलाई बुझाउने कार्यक्रम रहेको सुवेदीले जानकारी दिनुभयो ।
प्रारम्भीक चरणमा जिरीका जिरेल र लामीडाँडाको थामी मध्ये कहाँ अध्ययन गर्ने सम्वन्धमा निकै वहस चलेको उल्लेख गर्दै सुवेदीले यातायातको सुविधा, स्थानीय संगको चिनाजानी तथा केहि महिना अघि जिरीमा VACA ( Vulnerability Assessment and Capacity Assessment) कार्यक्रम समेत सम्पन्न भएको परिपेक्षमा जिरीलाई छानीएको वताउनुभयो । यसैको प्रारम्भीक अध्ययनका लागि ईसिमोडबाट करिव १ महिना अगाडी १२ भन्दा वढि देशका प्रतिनिधिहरुलाई जिरीमा अध्ययनका लागि आएका थिए । जिरी जस्तै विश्वका अन्य क्षेत्रहरुवाट प्राप्त भएका घटना अध्ययनका आधारमा विश्व बंैकले जलवायु तथा आदिवासी सम्वन्धमा आफ्नो कार्यक्रम बनाउने हुँदा यसको प्रत्यक्ष फाईदा जिरीका जिरेल जातिमा पुग्न सक्ने कार्यक्रम संयोजकले वताउनुभयो साथै अध्ययन पश्चात बन्ने डकुमेन्टको आधारमा अन्य सरकारी तथा गैर सरकारी निकायले समेत जिरीमा थप अध्ययन र अनुसन्धान गरी जलवायु परिर्वतनका विरुद्ध प्रभाव न्यूनीकरणका विविध कार्यक्रमहरु ल्याउन सक्ने उहाँले बताउनुभयो ।
अध्ययन पश्चात आएको नतिजालाई डकुमेन्टेसन गर्नुपूर्व स्थानीय स्तरमा अन्तरक्रिया गरिने कार्यक्रमको लक्ष्य रहेको छ । स्थानीयले आएको रिर्पोटमा सर्मथन गरेपछि मात्र आफुहरुले अगाडी प्रक्रिया वढाउने सुवेदिले जानकारी दिनुभयो ।
विश्वका पर्वतीय देशहरुमा वातावरण तथा विकास सम्वन्धि अध्ययन अनुसन्धान गर्दै आएको एकिकृत अन्तराष्टिय पर्वतीय विकास केन्द्र (ईसिमोड) ले विश्व बैंकको सहयोगमा नेपाल जिरेल महासंघ संग समन्वय गरि जिरीका आदिवासी जिरेल जातीमा जलवायु परिवर्तनका कारण परेका असरहरु तथा उनिहरुले यसका विरुद्ध अवलम्वन गरेका अनुकुलनका उपायहरुका बारेमा खोजमुलक अध्ययन प्रारम्भ गरेको छ । विश्वमा रहेका आदिवासीमा जलवायु परिवर्तनका असरहरुको अध्ययन गर्ने विश्व बंैकको अवधारणा अनुरुप नेपालमा रहेका ६८ जनजाती मध्ये ईसिमोडले यस्तो कार्यक्रम जिरीको जिरेल र चितवनको चेपाङ जातिमा संचालन गर्न लागेको हो । जिरेलका सम्वन्धमा आगामी २ महिना सम्म जिरी स्थित जिरेलहरुको आदि थलो सिक्रीमा अध्यययन केन्द्रित रहने छ । सिक्रीमा रहेका २० घरधुरीलाई छनौट गरि सहभागीतमुलक एच्ब् तरिका अपनाई सुचना संकलन गरिने ईसिमोडका कार्यक्रम संयोजक डा. नानीराम सुवेदीले वताउनुभयो । घरधुरी सर्वेछनका अलवा ४,५ ओटा समुह बनाई छलफल गरिने तथा पुराना उमेर समुहका व्यक्तिहरुलाई प्रतिनिधिमुलक रुपमा छनौट गरि अन्तरर्वाता लिने कार्यक्रमको बनावट रहेको उहाँले बताउनुभयो । विविध तरिकाबाट संकलन भएका सुचनाहरुलाई अध्ययन गरि ईसिमोडले आगामी ६ महिना भित्र घटना अध्ययन (ऋबकभ क्तगमथ) बनाई विश्व बैंकलाई बुझाउने कार्यक्रम रहेको सुवेदीले जानकारी दिनुभयो ।
प्रारम्भीक चरणमा जिरीका जिरेल र लामीडाँडाको थामी मध्ये कहाँ अध्ययन गर्ने सम्वन्धमा निकै वहस चलेको उल्लेख गर्दै सुवेदीले यातायातको सुविधा, स्थानीय संगको चिनाजानी तथा केहि महिना अघि जिरीमा VACA ( Vulnerability Assessment and Capacity Assessment) कार्यक्रम समेत सम्पन्न भएको परिपेक्षमा जिरीलाई छानीएको वताउनुभयो । यसैको प्रारम्भीक अध्ययनका लागि ईसिमोडबाट करिव १ महिना अगाडी १२ भन्दा वढि देशका प्रतिनिधिहरुलाई जिरीमा अध्ययनका लागि आएका थिए । जिरी जस्तै विश्वका अन्य क्षेत्रहरुवाट प्राप्त भएका घटना अध्ययनका आधारमा विश्व बंैकले जलवायु तथा आदिवासी सम्वन्धमा आफ्नो कार्यक्रम बनाउने हुँदा यसको प्रत्यक्ष फाईदा जिरीका जिरेल जातिमा पुग्न सक्ने कार्यक्रम संयोजकले वताउनुभयो साथै अध्ययन पश्चात बन्ने डकुमेन्टको आधारमा अन्य सरकारी तथा गैर सरकारी निकायले समेत जिरीमा थप अध्ययन र अनुसन्धान गरी जलवायु परिर्वतनका विरुद्ध प्रभाव न्यूनीकरणका विविध कार्यक्रमहरु ल्याउन सक्ने उहाँले बताउनुभयो ।
अध्ययन पश्चात आएको नतिजालाई डकुमेन्टेसन गर्नुपूर्व स्थानीय स्तरमा अन्तरक्रिया गरिने कार्यक्रमको लक्ष्य रहेको छ । स्थानीयले आएको रिर्पोटमा सर्मथन गरेपछि मात्र आफुहरुले अगाडी प्रक्रिया वढाउने सुवेदिले जानकारी दिनुभयो ।
No comments:
Post a Comment